Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bakanlığının bütçe görüşmelerinde milletvekillerin soru ve eleştirilerini yanıtladı. Çiftçilerin toplam borcunun 535 milyar olduğunu belirten Yumaklı, “2018’de çiftçi borçlarının hasılaya oranı yüzde 50’yken 2022 yılında bu oran yüzde 37’dir” dedi. İki yıl arka arkaya işlenmeyen tarım arazilerinin tespitinin yapılmasıyla ilgili yasal işlemlerin tamamlandığını belirten Yumaklı, “Tarıma ayrılan destekler konusu her sene konuşulan konu. Ben sadece 2022-2023 döneminde tarıma GSYH’nın yüzde 1’inden daha fazla destek sağlandığını söyleyeyim” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2024 yılı bütçesinin görüşmeleri tamamlandı. Bakan İbrahim Yumaklı, milletvekillerinin sorularını ve eleştirilerini yanıtladı. Şimdiye kadar ki bütçe toplantılarında 71 milltvekiliyle en fazla söz alınan toplantı olduğunu kaydeden Yumaklı, “Tarımsal üretim planlaması kanunu ile birlikte suyu merkeze alan 3 yıllık tarımsal planlamasını hazırlayacağız. 81 ilde teknik komite ve tarımsal üretim planlama birimlerini kurduk” dedi.
“TARIMA GSYH’NIN YÜZDE 1’İNDEN DAHA FAZLA DESTEK SAĞLANIYOR”
İki yıl arka arkaya işlenmeyen tarım arazilerinin tespitinin yapılmasıyla ilgili yasal işlemlerin tamamlandığını belirten Yumaklı, “Tarıma ayrılan destekler konusu her sene konuşulan konu. Ben sadece 2022-2023 döneminde tarıma GSYH’nın yüzde 1’inden daha fazla destek sağlandığını söyleyeyim. OECD’nin Tarım Politikaları İzleme ve Değerlendirme raporunu da söyleyeyim. 2021’de yüzde 1.33 2022’de 1.51” bilgilendirmesini yaptı.
Türkiye’de 64 ürünün 41’inde yeterli olduklarını kaydeden Yumaklı, “Tahıllarda yüzde 80 yeterliyiz. Sebzede yüzde 113,5 meyvede de yüzde 156. Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı çiftçi sayımız 2019’da 2 milyon 83 bin 2023’te bu rakam 2 milyon 245 bin 526. ÇKS’ye kayıtlı ekili alanları ya da hektarları da hemen söyleyeyim…. 2019 yılında 147 milyon 629 bin hektar, 2023’te bu rakam 156 milyon 264 bin 730” dedi.
“TOPLAM ÇİFTÇİ BORCU 535 MİLYAR”
Çiftçilerin toplam borcunun 535 milyar olduğunu belirten Yumaklı, “2018’de çiftçi borçlarını hasılaya oranı yüzde 50’yken 2022 yılında bu oran yüzde 37’dir. Çiftçilerimizin geri ödeme oranı da yüzde 99.6 Eylül sonu ile bu rakam yüzde 99.8’dir” dedi. CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, “Bu rakam doğru değil, hiçbir çiftçi borcunu ödemiyor, takla attırıyor” diye itiraz etti.
Türkiye’de kuraklık riski olduğunu belirten Yumaklı şunları söyledi:
“35 yıl önce açıklanan 8,5 hektar alan değişmedi. GAP’ta 1.8 milyon hektar alanda 20 yıldır sulamaya açıldı. 2028 yılına kadar 750 bin hektar alanın sulamaya açılması hedeflenmektedir. GAP kapsamında toplam 1 milyon 57 bin 803 hektarlık kısmın tamamlanması hedeflenmiştir. 2023 sonunda yüzde 60 olacaktır. Arazi toplulaştırma alanının 2023 yılı itibarıyla 92 milyon dekardır. 2028 hedefimiz 117 milyon dekardır. Bu da toplam potansiyel alanın yüzde 82’sini tamamlamayı hedefliyoruz.”
“TMO’DAN 15 MİLYON TON RANDEVU VERİLDİ”
Üreticilerin TMO’dan randevu alamadığına ilişkin bilgilerin ilk zamanlar haklı eleştiriler olduğunu ifade eden Yumaklı, şöyle devam etti:
“TMO ofislerine çok yığılma oldu. İlave depolar kiralayarak ve açık depolar sağlayarak çiftçimizi mağdur etmedik. Günlük 250 bin ton alımlar gerçekleştirildi. 2023 hasat döneminde 15 milyon ton için yaklaşık 660 bin randevu verildi. İklim koşulları sebebiyle pas hastalığından randıman düşüklüğü sebebiyle alım yapılamayan standart dışı ürün konuşulmuştu. Bu talep geldi bir süre. TMO’nun alın baremine göre buğdayların dört kalite grubunda alınıyor, bu kalite grupları dışında TMO tarafından alamayız.”
“450 BİN TON ŞEKER İTHAL EDİLMEDİ”
Şekerpancarı üretiminin NBŞ’ye alan açtığına dair eleştirileri cevaplandıran Yumaklı, “2022 yılında 16,5 tondu pancar üretimi bu yıl 22,5 ton üzerinde bir rekor olduğunu söyleyeyim. Pancar fiyatı yine bin 855 TL/ton olarak belirlenerek maliyetinin çok çok üzerinde bir gelir artışı sağladı. Bugüne kadar pancarın yüzde 60’ı alınmıştır. Şeker ihtiyacı yurt içinden karşılanıyor. 400 bin ton, 450 bin ton şeker ithal edilmedi” diye konuştu.
“HANGİ CEZA VERİLDİ BİLMİYORUM”
Yerel tohumu satanlara ceza verilmediğini belirten Yumaklı, “Ben hangi tohumu satana hangi ceza verildi bilmiyorum. Bu soruya verecek bir cevabımız yok çünkü böyle bir şey doğru değil” dedi. Şap aşısı ve mera ıslah projelerinin başarısız olduğuyla alakalı soruya da Yumaklı, “Son yirmi yılda yirmi milyon dekar mera ıslahı yapıldığına” dikkat çekerek şap hastalığı ile ilgili aşılama çalışmalarının olduğunu söyledi. Yumaklı, şöyle devam etti:
“İhbarı ve mecburi hayvan hastalıkları sebebiyle yetiştiricinin kaybını karşılamak amacıyla 2023 yılında 810 milyon TL tazminat ödedik. Hayvan hareketleriyle hastalıkların yayılmasını engellemek için bu eylülde 2023’te, Erzurum’da ilk yol kontrol noktası açtık. Elazığ ve Mersin’de de devam ediyoruz. Şap aşılamasıyla ilgili sorduğunuz soruya cevabımız şu. Sonbahar ve ilkbaharda, iki dönem halinde riskin yüksek olduğu sınır illerimizde 3. bir hatırlatma dozu ile programlanmaktadır. Bahsetmiştim ilk kez SAT-2 serotipi teşhis edildi ve 37 günde şap enstitümüz tarafından aşı üretildi. Bu gurur kaynağı ülkemiz için ve görüldükten sonra, bir hafta sonra da aşılama başladı. 2023 yılı sonbahar aşılama kampanyası iki hafta öne çekildi 1 Eylül’de başladı. Bitiş tarihi 17 Kasım’dı çünkü hava şartları meradan inişler geciktiği için uzatılacak.”
Yumaklı, çiğ süt üretimine ilişkin ise “Süt üreticisi artan maliyetler yem fiyatları 3 kat artarken çiğ süt fiyatları yüzde 35 arttı. Kasım ayı itibarıyla çiğ süt üretim maaliyeti 10,34 TL olup üreticinin eline geçen net süt fiyatı 11 TL ile 12,5 TL arasındadır” dedi.
KAHVERENGİ KOKARCAYLA MÜCADELE
Kahverengi kokarca böceği ile ilgili mücadele konusunda Bakan Yumaklı, “Sadece tarım alanları değil yaşam alanlarına da müdahale etme durumu var. Dolayısıyla toplam bir müdahale söz konusu. Özellikle bu zararlıyla zirai mücadele teknik talimatı hazırlandı. Ayrıca biyolojik mücadele amaçlı böcek üretim tesisleri de ismini de vereyim samuray arıcılığı… Bunun üretimine de 2021 yılında başlanmış… Konuyla ilgili kamu spotu oluşturuldu yerel yönetimlerin, ziraat odalarının ve sivil toplum kuruluşlarının acil eylem planı uygulanmaya konulmuştur” dedi.
