Fransa’da kaybeden aşırı sağ, sol ittifak birinci; kazananı zaman gösterecek

Fransa’da bugün yapılan ikinci tur parlamento seçimlerinde ilk çıkış anketi sonuçları, solcu Yeni Halk Cephesi ittifakının hem Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron‘un koalisyonunu hem de aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi’ni geride bırakacağını gösteriyor. Ancak sonuçlara göre hiçbir parti ya da koalisyon mutlak çoğunluğu elde edemiyor. 577 sandalyeli Ulusal Meclis’te mutlak çoğunluk için 289 koltuk gerekiyor. Ulusal Birlik Partisi Jordan Bardella’nın başbakan olmayacağı kesinleşse de hükûmeti kurma görevini kimin üstleneceği belirsizliğini koruyor.

30 Haziran’da yapılan ilk turda, Marine Le Pen ve Jordan Bardella’nın aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi (RN) yüzde 34 alarak sandıktan birinci parti çıkmıştı. Sol partilerin aşırı sağın yükselişini engellemek için kurdukları Yeni Halk Cephesi (NFP) koalisyonu yaklaşık yüzde 29 oy oranıyla ikinci sırada yer aldı. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Ensemble İttifakı ise yüzde 20,5 oranında oy almıştı. Seçimin ilk turunda 76 milletvekili seçilirken, bunların 39’u aşırı sağ, 32’si sol ittifak, 2’si Macron ittifakı ve kalan 3’ü merkez sağdaki Cumhuriyetçiler ve diğer sağ partilerin adayları olmuştu.

Sol ittifak birinci, kimse mutlak çoğunluğu elde edemedi

Bu akşam itibarıyla açıklanan ilk sandık çıkış anketleri, Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un erken seçim açıklamasından sonra bir araya gelen solcu Yeni Halk Cephesi’nin hem Macron’un ikinci sıradaki iktidar partisini hem de ilk turda yüzde 34 oy alarak birinci sıraya yerleşen aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi’ni geride bıraktığını ancak mutlak çoğunluğu elde edemediğini gösterdi. Başbakan Gabriel Attal pazartesi günü istifa edeceğini ancak gerektiği sürece görevini sürdüreceğini söyledi.

Fransız kamu yayın kuruluşu Ipsos anketörlerinin tahminlerine göre eski iktidar partisi Sosyalist Parti, sol görüşlü La France Insoumise, Yeşiller ve Komünistleri içeren Yeni Halk Cephesi ittifakının 172-192 sandalye alacağı tahmin ediliyor.

İkinci sırada yer alan Emmanuel Macron’un merkezci grubu Ensemble’ın 150-170 arasında sandalye alacağı tahmin ediliyor. 100 sandalyeye varan bir kayıp söz konusu ancak beklenenden daha güçlü bir tablo.

Marine Le Pen’in aşırı sağcı, göçmen karşıtı RN’nin sağdaki müttefikleriyle birlikte 132-152 sandalye ile üçüncü olacağı tahmin ediliyor.

Fransa seçimlerinin ikinci turunda stratejik iş birliği, aşırı sağı geriletti

Aşırı sağ nasıl geriletildi?

Ulusal Birlik Partisi’nin aldığı bu sınırlı sonuç, merkezciler ve solun aşırı sağı engellemek için geçen hafta uygulamaya koyduğu taktiksel oy anlaşmasının başarısını ortaya koymuş oldu. Sol ve merkezden 200’den fazla aday, oyların RN’ye karşı bölünmesini önlemek amacıyla geçen hafta ikinci turdan çekilmişti. Diğer partiler, aşırı sağın 289 kişilik mutlak çoğunluğu kazanmasını ve hükümet kurmasını engellemek amacıyla seçmenlerine RN’ye karşı herhangi bir adayı seçmeleri çağrısında bulunmuştu.

Şimdi ne olacak?

Şu anda yaklaşık yüzde 67’lik bir seçime katılım oranıyla hiçbir grup mutlak çoğunluğu kazanarak hükûmeti kurma yetkisine sahip olamayacağı tahmin ediliyor. Parlamentonun sol, merkezciler ve aşırı sağ olma üzere üç bloğa bölünmesi muhtemel. Dolayısıyla, henüz tanımlanmamış bir program etrafında oluşacak nihai bir koalisyon üzerinde pazarlıkların yapılacağı bir dönem bizi bekliyor.

Macron, şimdi AB’nin ikinci ekonomisi ve en büyük askeri gücünde nasıl bir hükûmet kurulacağı konusunda belirsizlikle karşı karşıya ve şimdilik Fransa’yı kimin yöneteceği açıklığa kavuşmuş değil. Elysee Sarayı’ndan yapılan açıklamada Cumhurbaşkanı Macron’un “sonuçları takip ettiği” ve “bu gece bir açıklama yapmayacağı” belirtildi.

Bu sırada Boyun Eğmeyen Fransa’nın (LFI) lideri Jean-Luc Melenchon, ülkeyi yönetmeye hazır olduklarını açıkladı. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un “Yeni Halk Cephesi’ni yönetime çağırma görevi olduğunu” ve buna hazır olduklarını kaydeden Melenchon, Macron’un “boyun eğmesi ve bu yenilgiyi geçiştirmeye çalışmadan kabul etmesi gerektiğini” söyledi; şu sözlerle müzakereyi reddetti:

“Özellikle 7 yıldır yılmadan politikasına karşı mücadele ettikten sonra (koalisyon) şekillenmeleri için partisiyle müzakere başlatmayı reddediyoruz.” 

Kimi analizler, bu konudaki kararın Yeni Halk Cephesi içindeki dengelere de bağlı olduğunu gösteriyor. Yeni Halk Cephesi’ni oluşturan gruplar sosyal demokratlardan anti-kapitalistlere kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Bazı tahminlere göre kimi ılımlı sosyalistler, merkez sol bir hükûmet kurmak üzere Macron’un grubuna katılabilir.

Eğer çoğunluk sağlanamazsa, Cumhurbaşkanı Macron en büyük partiden bir azınlık hükümetine liderlik etmesini isteyebilir. Alternatif olarak teknokrat bir hükümet atayabilir ancak bu hükümetin uzun süre ayakta kalması pek olası görülmüyor.