Hollanda’daki Radboud Üniversitesi’nde çalışan üç bilim beşerinin yürüttüğü yeni bir çalışmaya nazaran evrenin sonu sanılandan çok daha evvel gelecek. Grubun yaptığı yeni hesaplamalar, Hawking radyasyonu olarak bilinen fizikî sürece dayandırılıyor. Hesaplamalar sonucu ortaya çıkan yeni kesin çöküş tarihi, evvelki varsayımların yanında epey “yakın” kalıyor. Araştırma, kara delik uzmanı Prof. Dr. Heino Falcke, kuantum fizikçisi Dr. Michael Wondrak ve matematikçi Prof. Dr. Walter van Suijlekom’un ortak çalışmasıyla şekillendi. Üçlü, 2023 yılında yayımladıkları bir makalede, sırf kara deliklerin değil; nötron yıldızları ve beyaz cüce üzere öteki kozmik objelerin de Hawking radyasyonu sürecine maruz kalabileceğini ortaya koymuştu.
Evrenin sonu hesaplandı
Yeni yayımlanan çalışmada ise bu buharlaşmanın ne kadar süreceği hesaplandı. Sonuçlara nazaran, kozmostaki en sağlam yıldız kalıntılarından biri olan beyaz cüceler bile 10⁷⁸ yıl (bu, 1 sayısının akabinde 78 sıfır gelmesi manasına geliyor) içinde büsbütün yok olacak. Bu da kainatın, sadece kara delikler değil, tüm ağır gök cisimlerinin “buharlaşmasıyla” sona ereceği manasına geliyor.
Önceki tahminler bu mühletin 10¹¹⁰⁰ yıl üzere neredeyse anlaşılması güç bir vakit dilimi olduğunu öne sürüyordu. Karşılaştırmak gerekirse, kainatın şu anki yaşı yaklaşık 1,38 × 10¹⁰ yıl (13,8 milyar yıl) olarak kabul edilmekte. 1975 yılında fizikçi Stephen Hawking, kara deliklerin mutlak yutucular olmadığını ve kuantum tesirlerle parçacık salabileceğini öne sürmüştü. Bu süreç, vakitle kara deliklerin kütle kaybetmesine ve sonunda yok olmasına neden oluyordu. Bu görüş, Albert Einstein’ın genel görelilik teorisine direkt bir meydan okuma niteliğinde. Zira Einstein’a nazaran, kara delikler yalnızca büyüyebilir. Yeni araştırma ise bu yaklaşımı daha da ileriye taşıyarak, Hawking radyasyonuna emsal süreçlerin tüm ağır kütleli cisimlerde gerçekleşebileceğini savunuyor.
En dikkat alımlı sonuçlardan biri ise nötron yıldızları ile kara deliklerin misal müddetlerde yok olması. Bu, kara deliklerin çok daha güçlü yerçekimlerine sahip olması nedeniyle beklenmeyen bir bulgu. Araştırmacılar, bu durumu kara deliklerin “yüzeylerinin olmaması” ile açıklıyor. Zira kara delikler, yaydıkları radyasyonun bir kısmını geri emebiliyor; bu da buharlaşma sürecini yavaşlatıyor.
YORUM